29 Αυγ 2013

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗΣ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΙΚΩΝ ΤΑΛΕΝΤΩΝ – ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΣΤΟ ΧΡΟΝΟ


Η εξέλιξη του Ελληνικού ποδοσφαίρου στα  χρόνια της οικονομικής κρίσης προβάλει  ακόμη πιο επιτακτικά την ανάγκη οι ποδοσφαιρικοί σύλλογοι  να παράγουν πλέον ποδοσφαιριστές  υψηλής απόδοσης μέσα από ένα μακροχρόνιο πλάνο ανάπτυξης.
Πολύ συχνά ακούμε και στο ερασιτεχνικό αλλά και στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο να χαρακτηρίζονται νεαροί ποδοσφαιριστές 16 έως και 20 ακόμη ετών ως ταλέντα χωρίς οι περισσότεροι να γνωρίζουν τον ορισμό του τι είναι ταλέντο.

                                                  
Τι είναι πραγματικά ποδοσφαιρικό ταλέντο και ποια τα κριτήρια επιλογής του?
-Ποδοσφαιρικό ταλέντο μπορεί να χαρακτηριστεί το παιδί, που διαθέτει ιδιαίτερες ικανότητες φυσικές (ταχύτητα), ψυχικές(προσωπικότητα) και νοητικές(εξυπνάδα), τις οποίες αφού βελτιώσει στις διάφορες φάσεις ανάπτυξης του, θα του δώσουν τη δυνατότητα να πετύχει υψηλή απόδοση στο ποδόσφαιρο.
- Τα αντικειμενικά κριτήρια επιλογής των ταλέντων σύμφωνα την φιλοσοφία της Ελληνικής ποδοσφαιρικής σχολής που καθορίζουν και το στυλ παιχνιδιού είναι κατά προτεραιότητα:
ΤΕΧΝΙΚΗ (technique) – ΤΑΧΥΤΗΤΑ (speed) – ΕΥΦΥΙΑ (intellingence) – ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ (personality)     (TSIP)
Για παράδειγμα τα ίδια χαρακτηριστικά στοιχεία αλλά με διαφορετική σειρά καθορίζουν το στυλ παιχνιδιού άλλων χωρών
TEXNIKH-ΕΥΦΥΙΑ-ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ-ΤΑΧΥΤΗΤΑ   TIPS(Ολλανδική σχολή)
TAXYTHTA-ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ-ΕΥΦΥΙΑ-ΤΕΧΝΙΚΗ   SPIT (Αγγλική σχολή)
Η ευφυία , η προσωπικότητα και η ταχύτητα σε όλες τις μορφές (σκέψης, ενέργειας, αντίδρασης κτλ) είναι πολύ σημαντικά κριτήρια επειδή αυτά τα στοιχεία είναι πολύ δύσκολο να επηρεαστούν από την διαδικασία εκπαίδευσης. Έτσι το μόνο επίκτητο στοιχείο του ταλέντου είναι η τεχνική η οποία διδάσκεται-εκπαιδεύεται και προπονείται στις διάφορες φάσεις ανάπτυξής του.
Χρόνος επιλογής ποδοσφαιρικού ταλέντου
Η πρώτη επιλογή των ταλέντων πρέπει να γίνεται στην ηλικία 10 έως 12 ετών (χρυσή ηλικία), ώστε να ξεκινάει έγκαιρα η εξειδικευμένη προπόνηση και αξιοποίηση τους. Ο σωστός χρόνος έναρξης της ειδικής, για την ηλικία του παιδιού προπόνησης, η συνεχής και συστηματική προπόνηση και οι ιδανικές προϋποθέσεις (γήπεδα, μέσα κ.α.)καθορίζουν αν ένα ταλέντο θα γίνει μεγάλος ποδοσφαιριστής. Είναι πολύ σημαντικό εδώ να σημειώσουμε ότι  η επιλογή των ταλέντων δεν πρέπει να γίνεται με βάση τις προσωρινές σωματικές ικανότητες, αλλά με βάση τη συμπεριφορά στο παιχνίδι. Ο Μέσι για παράδειγμα σε ηλικία 10 ετών είχε ύψος μόλις 1,11μ αλλά αυτό δεν εμπόδισε τους έμπειρους προπονητές της Νιούελς ολντ μπόις να διακρίνουν το γνήσιο ταλέντο του. Είναι μεγάλο δηλαδή λάθος να ξεχωρίζουμε το ταλέντο με βάση τα σωματομετρικά χαρακτηριστικά.
Εφόσον επιλεγεί το ταλέντο με βάση τα ανωτέρω αντικειμενικά κριτήρια και στον κατάλληλο χρόνο δηλαδή μεταξύ 10-12 ετών αρχίζει η διαδικασία εκπαίδευσής του η οποία πρέπει να αξιολογείται δύο φορές το χρόνο από τους υπεύθυνους προπονητές. Κατά την ανάπτυξη του και σε τακτά διαστήματα πρέπει να ελέγχεται και να αξιολογείται η βελτίωση των διαφόρων παραγόντων της απόδοσης, σε σχέση με τη φάση ανάπτυξης.
Άμεσοι παράγοντες: Νευρομυική συναρμογή, τεχνική, φυσική κατάσταση, τακτική.
'Εμμεσοι παράγοντες: Ψυχικοί, γνωστικοί, κοινωνικοί, σωματικοί.
Η αξιολόγηση γίνεται πάντα σε σχέση με τη φάση ανάπτυξης και λαμβάνοντας υπόψη τους γενικούς στόχους της προπόνησης και ολοκληρώνεται στο τέλος του 17ου έτους (έναρξη φάσης πρωταθλητισμού)
Στην ηλικία των  10-12  ετών έχουμε εξάσκηση με ακρίβεια των βασικών στοιχείων τεχνικής και βελτίωση των συναρμοστικών ικανοτήτων (εδώ χρειάζεται μεγάλη προσοχή γιατί ότι παραλείπεται σε αυτή τη φάση ανάπτυξης δύσκολα εκπαιδεύεται στις επόμενες ) .
Στην ηλικία 13-14 δίνουμε έμφαση στη σταθεροποίηση των συναρμοστικών ικανοτήτων, τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης , νέες μορφές κινητικής μάθησης –εισαγωγή στην τακτική  και στην ανάπτυξη της επιδεξιότητας.
Στην ηλικία 15-18 ετών τελειοποιούμε τις συναρμοστικές ικανότητες, αναπτύσσουμε αντοχή και δύναμη, τελειοποιούμε ειδικές τεχνικές και τακτικές κινήσεις και εξειδικεύουμε στη φυσική κατάσταση.
Συνοψίζοντας θα έλεγα ότι ποδοσφαιρικό ταλέντο είναι ένα παιδί που έχει την ικανότητα να αντιλαμβάνεται τις καταστάσεις του παιχνιδιού, να προβλέπει την εξέλιξη τους και ανάλογα να αυτοσχεδιάζει τις ενέργειες του και να τις εκτελεί σε συνεργασία με τους συμπαίκτες του , πρέπει να έχει θάρρος και θέληση, να παίρνει πρωτοβουλίες μέσα στο παιχνίδι και να εκτελεί με αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα κάθε ενέργεια. Ακόμα πρέπει να είναι κοινωνικό άτομο και να ξεχωρίζει από τους άλλους για τις ηγετικές ικανότητες του.
Πρέπει να γνωρίζει πολύ καλά τα βασικά στοιχεία του ποδοσφαίρου (υποδοχή - σταμάτημα - μεταβίβαση-κεφαλιά - σουτ - ντρίπλα - οδήγημα)  και  να χειρίζεται  πολύ καλά την μπάλα σε αγωνιστικές συνθήκες (πίεση χώρου, χρόνου και αντιπάλου) και να ξεχωρίζει μέσα στην ομάδα σε σχέση με τους συνομήλικους του από τις φυσικές ικανότητες διαθέτει (ταχύτητα).
Στο ερώτημα εάν το ποδοσφαιρικό ταλέντο γεννιέται ή γίνεται θα απαντούσα ότι σύμφωνα με τα αντικειμενικά κριτήρια το ταλέντο γεννιέται αλλά ο ποδοσφαιριστής υψηλής απόδοσης γίνεται!!!






Λευτέρης Καλογήρου
Προπονητής ποδοσφαίρου UEFA A






26 Αυγ 2013

Η φανέλα με το Νο 9 είδος προς εξαφάνιση στο σύγχρονο Ελληνικό ποδόσφαιρο


Τα τελευταία χρόνια στο σύγχρονο ποδόσφαιρο τα συστήματα που κυριαρχούν είναι το 1-4-3-3 και το 1-4-5-1 καθώς και οι σχηματισμοί που απορρέουν από αυτά όπως τα 1-4-2-3-1 , 1-4-3-2-1 , 1-4-1-4-1 (στο σημείο  αυτό να γίνει ξεκάθαρο πως τα 1-4-2-3-1 , 1-4-3-2-1 , 1-4-1-4-1 δεν είναι συστήματα όπως πολλοί λανθασμένα τα αναφέρουν αλλά σχηματισμοί των βασικών συστημάτων , και παράλληλα να τονισθεί ότι θέση όταν αναφερόμαστε σε συστήματα ή σχηματισμούς έχει και ο τερματοφύλακας και κακώς έως τώρα δεν αναφερόταν ο Νο 1 της ομάδας στο σύστημα)
Κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα  όλων των σύγχρονων συστημάτων – σχηματισμών είναι η ύπαρξη ενός κεντρικού επιθετικού (center for , striker)
Το ρόλο, τα χαρακτηριστικά και τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης θέσης θα προσπαθήσω διεξοδικά να αναλύσω καθώς και τις αιτίες που το σύγχρονο Ελληνικό ποδόσφαιρο δεν παράγει πολλούς ποδοσφαιριστές υψηλής απόδοσης στη συγκεκριμένη θέση.

 
    
Ο ρόλος του κεντρικού επιθετικού
Ο ρόλος του center for είναι να παίζει στην κορυφή της επίθεσης μόνος του, κύριος εκφραστής της επιθετικής λειτουργίας της ομάδας μετουσιώνοντας σε γκολ τις τελικές ενέργειες. Ο ρόλος του δεν εξαντλείται μόνο στη φάση κατοχής αλλά είναι εξίσου σημαντικός και στην αρνητική μετάβαση (εναλλαγή από φάση κατοχής σε φάση άμυνας) καθώς είναι αυτός που εφαρμόζει πρώτος τις βασικές αρχές της πίεσης και υποστήριξης (pressingcover)
Τα χαρακτηριστικά του κεντρικού επιθετικού
Σωματομετρικά χαρακτηριστικά - φυσικές ικανότητες – ψυχικά χαρακτηριστικά
  -Ύψος κατά προσέγγιση από 1.80 – 1,90
  -Υψηλή αερόβια ικανότητα  με μέγιστη πρόσληψη οξυγόνου VO2MAX από 60 έως 65 ml/kgr/min
  μετρημένη σε δαπεδοεργόμετρο. Για να καταλάβει κανείς χειροπιαστά τη σημασία της vo2max σας αναφέρω ότι έχει μετρηθεί πως μια βελτίωση μέσω εξειδικευμένης προπόνησης  της vo2max κατά 5 ml/kgr/min μας αποδίδει σε ένα αγώνα διπλάσιο αριθμό sprint , 30% περισσότερες επαφές με την μπάλα και 1500-2000 μέτρα περισσότερα .
   -Αναπτυγμένη ταχύτητα σε όλες τις μορφές (υψηλό ποσοστό μυικών ινών ταχείας συστολής)
   -Αναπτυγμένη δύναμη καθώς αυτή είναι η μητέρα της ταχύτητας, αλτική ικανότητα, ικανότητα εκκίνησης
  -Αποφασιστικότητα (γρήγορες αποφάσεις με ανάληψη ρίσκου) – αντίληψη (ικανότητα οπτικής ευρύτητας, περιφερική ορατότητα)- πρόληψη(διάβασμα παιχνιδιού και ικανότητα πρόβλεψης της εξέλιξής του)-εκτελεστική δεινότητα (έντονη επιθυμία για επίτευξη γκολ) – ικανότητα επιβολής και αντίστασης στο άγχος και αντιμετώπισης δύσκολων καταστάσεων

Τεχνικά χαρακτηριστικά
  Άριστη γνώση των βασικών στοιχείων τεχνικής του ποδοσφαίρου (υποδοχή-μεταβίβαση-οδήγημα-ντρίπλα-σουτ-κεφαλιά ) με χρήση και των δύο ποδιών σε συνδυασμό με επιδεξιότητα (εφαρμογή τεχνικών στοιχείων κάτω από την πίεση χώρου-χρόνου-αντιπάλου)

Tακτική θέσης
  -Ατομική τακτική: σουτ σε πρώτο χρόνο με μέτωπο στην εστία – κίνηση στην πλάτη της άμυνας – με πλάτη στην εστία κράτημα της μπάλας και πίσω πάσα – ξεμαρκάρισμα απαλλαγή από τον αμυντικό και γύρισμα προς την εστία – άσκηση πίεσης στον αντίπαλο κατά την φάση αρνητικής μετάβασης (transition από επίθεση σε άμυνα)
  -Υποομαδική τακτική : συνεργασίες (πίσω πάσα, εφαρμογή του 1-2 , παράδοση-παραλαβή) είτε με πλάτη είτε με μέτωπο στην εστία – βοήθειες και ντουμπλαρίσματα σε φάση άμυνας
-  -Ομαδική τακτική : δημιουργία επιθετικού βάθους – κινητικότητα μέσα στην περιοχή- διείσδυση έξω από την περιοχή – συμμετοχή στην αμυντική λειτουργία της ομάδας με περιορισμό του χώρου στην επιθετική ζώνη

Όλα τα παραπάνω χαρακτηριστικά είναι αυτά που συνθέτουν τον κεντρικό επιθετικό υψηλής απόδοσης. Βασικό στοιχείο όλων των χαρακτηριστικών είναι ότι αναπτύσσονται από την ηλικία των 9-10 ετών μέσω της διδασκαλίας με την αναλυτική μέθοδο, ενισχύονται στην ηλικία 11-12 ετών (χρυσή ηλικία),εκπαίδευση και εξειδίκευση στην ηλικία 13-14, σταθεροποίηση της απόδοσης στην ηλικία 1ης  ωριμότητας 15-16 ετών με προπόνηση 1ου επιπέδου καθοδήγησης  και υψηλής απόδοσης στην ηλικία 2ης ωριμότητας 17-18 ετών με προπόνηση 2ου επιπέδου καθοδήγησης.
Αυτή η διαδικασία πρέπει να ακολουθείται ευλαβικά και μεθοδικά από τους προπονητές γιατί ο κεντρικός επιθετικός και γενικότερα ο ποδοσφαιριστής υψηλής απόδοσης δεν προκύπτει από παρθενογένεση στην ηλικία των 18 ετών αλλά είναι αποτέλεσμα μακροχρόνιου σχεδιασμού. Στο ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο το οποίο υπηρετώ τα τελευταία 5 χρόνια και το οποίο τροφοδοτεί με παίκτες τις επαγγελματικές κατηγορίες βρίσκεις ποδοσφαιριστές στην ηλικία των 16 ετών ή και μεγαλύτερους οι οποίοι παρόλο του ότι περισσότεροι πλέον προέρχονται από Ακαδημίες –σχολές ποδοσφαίρου η ποδοσφαιρική τους ηλικία είναι κατά πολύ μικρότερη (για παράδειγμα ποδοσφαιριστής 16 ετών με χτυπητές τεχνικές αδυναμίες ,μικρή επιδεξιότητα, χρήση ενός ποδιού, ελλειπής νευρομυική συναρμογή και  περιορισμένη τακτική παιδεία έχει ποδοσφαιρική ηλικία 11-12 ετών).Δυστυχώς ο ποδοσφαιρικός χρόνος δεν αναπληρώνεται και πολύ δύσκολα στην ηλικία 16-18 ετών μπορούν να καλυφθούν κενά 4-5 ετών. Συνέπεια αυτού είναι το ότι η απορρόφηση παικτών στο επαγγελματικό ποδόσφαιρο από τον ερασιτεχνικό χώρο ειδικά στην θέση του center for είναι πολύ μικρή και μοιραία οι επαγγελματικοί Σύλλογοι στρέφονται σε προηγμένες ποδοσφαιρικά χώρες (Ισπανία,Αργεντινή) είτε κάποιοι άλλοι ανάπτυξαν τις υποδομές τους με μακροχρόνιο σχεδιασμό με την προσδοκία να δημιουργήσουν τους ποδοσφαιριστές του αύριο (Skoda Ξάνθη, Ατρόμητος, Πανιώνιος , Εργοτέλης).
Για να συνδεθεί το ερασιτεχνικό ποδόσφαιρο με το επαγγελματικό θα πρέπει οι παίκτες που επανδρώνουν τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα να έρχονται έτοιμοι και εκπαιδευμένοι από τις Ακαδημίες –σχολές ποδοσφαίρου έτσι ώστε να περνούν αμέσως στο 1ο και 2ο επίπεδο καθοδήγησης  σταθεροποίησης και υψηλής απόδοσης σε αγώνες ερασιτεχνικών πρωταθλημάτων έτσι ώστε στα 18 τους να μπορέσουν να φτάσουν στο επαγγελματικό επίπεδο.
Εν κατακλείδι όλα ξεκινούν από το παιδικό ποδόσφαιρο (εξειδικευμένοι διπλωματούχοι προπονητές, γήπεδα ,εγκαταστάσεις, οργάνωση, μακροχρόνιος σχεδιασμός)  περνούν στον  ερασιτεχνικό χώρο (χρειάζεται όλοι μας προπονητές, παράγοντες να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο του ερασιτεχνικών πρωταθλημάτων) με φυσιολογική κατάληξη τον επαγγελματικό ποδόσφαιρο.
Πιστεύω βαθιά ότι ο Έλληνας   Lewandowski , Soldado , Mandsukic , Liorente βρίσκεται ανάμεσά μας και είναι 9-10 ετών. Είναι υποχρέωση όλων όσων ασχολούμαστε με το ποδόσφαιρο να τον ανακαλύψουμε και να δημιουργήσουμε το πλαίσιο για να αναδειχτεί .

Λευτέρης Καλογήρου
Προπονητής ποδοσφαίρου UEFA A








25 Αυγ 2013

ΑΘΛΗΤΗΣ ΚΑΙ ΥΠΝΟΣ - TO ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΑΝΑΒΟΛΙΚΟ




Για να αναπτύξουμε με επιτυχία τον οργανισμό ενός αθλητή, ουσιαστικά πρέπει να κινηθούμε μεταξύ τριών παραμέτρων:
1) στο προοδευτικής επιβάρυνσης πρόγραμμα προπόνησης, ανάλογα με το αγώνισμα που κάθε φορά αναφερόμαστε.



2) Στο πρόγραμμα της διατροφής, για την σωστή πρόσληψη θρεπτικών συστατικών που θα διατηρήσουν, θα επισκευάσουν τους ιστούς του σώματος αλλά και θα δημιουργήσουν νέους.

3) Στο πρόγραμμα αποκατάστασης με επαρκή ανάπαυση και ύπνο, ώστε να επιτευχθούν τα παραπάνω. Γιατί όπως είναι γνωστό, το σώμα αναδομείται, ισχυροποιείται και "αυξάνεται", επιτελεί τις αναβολικές του διεργασίες, μόνο στο χρονικό διάστημα ανάμεσα στις προπονήσεις.
και όχι στην επιβάρυνση καθ΄ αυτή.

Η πλειονότητα των αθλητών αλλά και ορισμένοι προπονητές δυστυχώς, αν και γενικά γνωρίζουν ότι η αποκατάσταση μετά την άσκηση είναι απαραίτητη για να προκύψουν επιδόσεις υψηλού επιπέδου, επιμένουν να δίνουν μεγαλύτερη έμφαση από εκείνη που ουσιαστικά αναλογεί στην προπόνηση, διαταράσσοντας την λεπτή ισορροπία των παραμέτρων της επιτυχίας. Επιδιώκουν λανθασμένα τη συνεχή προπόνηση και οδηγούνται σε αποτελέσματα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα. Το υστέρημα σε αποκατάσταση και κυρίως σε ύπνο, αποδυναμώνει ακόμα και τους πιο δυνατούς οργανισμούς.Όσοι ασκούνται σε μαζικό επίπεδο, αλλά κυρίως οι αθλητές υψηλού επιπέδου, έχουν ανάγκη να κοιμούνται επαρκώς για να ενισχύσουν το μυϊκό σύστημα και να διατηρήσουν την ψυχική τους ισορροπία. Γιατί όπως αποδεικνύεται από έρευνες σχετικά με την επίδραση της προπόνησης υψηλού αθλητισμού κάθε είδους και της διάρκειας αυτής στην ποιότητα του ύπνου, η εντατική προπόνηση βρέθηκε να προκαλεί διαταραχές τόσο στην ποιότητα του ύπνου όσο και στη διάθεση του ατόμου. Επιπλέον, όταν ο όγκος της προπόνησης αυξάνει ακόμα περισσότερο, τα φαινόμενα αυτά ενισχύονται. Αλλά και με λιγότερο έντονη αλλά μεγάλη σε διάρκεια προπόνηση, τεκμηριώνεται ότι τα επίπεδα τηςαυξητικής ορμόνης και της παραγωγής τεστοστερόνης, που εκκρίνονται κατά τη διάρκεια του νυχτερινού ύπνου, μειώνονται
αισθητά.

Αυτοί που αθλούνται με προοπτική, πρέπει να συνειδητοποιήσουν ότι όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση της προπόνησης τόσο μεγαλύτερη είναι η ανάγκη για αποκατάσταση και καθαρή ξεκούραση υπό μορφή ποιοτικού ύπνου. Ο τελευταίος είναι εξαιρετικά κρίσιμος για την αθλητική απόδοση, τόσο από φυσιολογικής όσο και από ψυχολογικής άποψης. Κατά γενική ομολογία, οκτώ ώρες ύπνου θεωρούνται αρκετές για να αποκατασταθούν οι οργανικές και πνευματικές λειτουργίες σε ικανοποιητικό βαθμό. Με μια διαβάθμιση επτάμισι ως δέκα ωρών, μπορεί να καλύψουν κάθε περίπτωση, ηλικιακή κυρίως, δεδομένου του ότι οι έφηβοι και τα παιδιά, έχουν πιο αυξημένες ανάγκες ιδίως όταν αθλούνται συστηματικά.

Ο βραδινός ύπνος είναι σημαντικότερος και διαφέρει σε ποιότητα από εκείνον της μέρας, αφού κατά τη διάρκειά του εκκρίνονται τόσο το μεγαλύτερο ποσό των βασικών ορμονών αυξητική και τεστοστερόνη όσο και η προλακτίνη (
PRL), οι γοναδοτροπίνες (LH και FSH) και η μελατονίνη. Οι τελευταίες απελευθερώνονται αποκλειστικά τη νύχτα. Είναι ευνόητο, πόσο αυξημένη είναι η σημασία του, όταν έχουμε να προπονήσουμε παιδιά και εφήβους. Πάνω από εννέα ώρες ύπνου ανά νύχτα, απαιτούνται για να ολοκληρωθούν οι αναπτυξιακές διαδικασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη στο σώμα τους. Η υπερπροπόνηση θα φέρει υπερκόπωση και αϋπνία καταστρέφοντας την πρόοδο αλλά κυρίως την ομαλή ανάπτυξη και την υγεία τους.

Η αποκατάσταση που προσφέρει στον οργανισμό το παθητικό αυτό μέσο του ύπνου, κυμαίνεται από επαρκής(ανάλογα με το βαθμό της επιβάρυνσης που προηγήθηκε), έως μερική. Για το λόγο αυτό, σε τακτά χρονικά διαστήματα και βάση του ακολουθούμενου προγραμματισμού μας, είναι σκόπιμο να ενισχύουμε την αποκατάσταση και με άλλα,ενεργητικά μέσα όπως το μασάζ, η σάουνα, τα διάφορα είδη λουτρών ή άλλα ενδεδειγμένα μέσα. Καλό είναι επίσης, να παρακολουθούνται και να καταγράφονται στα φύλλα ημερήσιας προπόνησης, η ποιότητα του ύπνου και οι διαβαθμίσεις της, ατομικά για κάθε αθλητή. Αυτό θα μας βοηθήσει να παρακολουθήσουμε με αξιοπιστία, την πορεία των προσαρμογών του αλλά και θα μας προσδιορίσει τις ανάγκες του συγκεκριμένου αθλητή για αποκατάσταση έτσι ώστε να υπάρξει τροποποίηση του προγράμματος προπόνησης αναλόγως.

Επιβάλλεται επομένως να γίνει πλήρως κατανοητό, ότι όλα τα βιολογικά συστήματα του ανθρώπου, έχουν προγραμματιστεί να απαιτούν τον ύπνο για να λειτουργήσουν επαρκώς. Είναι τόσο σημαντικός για τη ζωή όσο ο αέρας, η τροφή και το νερό.

Σταυρούλα Ζυγούρη, Ολυμπιονίκης της πάλης, Καθηγήτρια Φυσικής Αγωγής